مشارکت مردمی کلید تحقق‌پذیری طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده (نمونه مطالعاتی: محله جولان شهر همدان)

بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری از جمله چالش‌های مهم فرا روی مدیریت شهری در کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما است. ارزیابی تجارب گذشته و تحلیل سیاست‌های پیشین نشان می‌دهد که تحقق اهداف و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری مستلزم تعهد مشترک، رویکردی جامع و هماهنگ و برنامه‌ریزی با مشارکت کلیه نقش‌آفرینان به ویژه ساکنان و مالکان این محدوده‌ها است. اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮ ﻗﺪﻣﺘﻲ دﻳﺮﻳﻨﻪ و به اندازه ﺗﺄﺳـﻴﺲ ﺷـﻬﺮ دارد. بافت‌های ﻓﺮﺳﻮده ﺷﻬﺮ همدان علی‌الخصوص محله جولان در ﺣـﺎﻟﻲ از ﭼﺮﺧـﻪ رﺷـﺪ و ﺗﻮﺳـﻌﻪ بازمانده‌اند ﻛـﻪ توانمندی‌های ﻧﻬﻔﺘﻪ و ظرفیت‌های ﻻزم را ﺟﻬﺖ اﻳﻔﺎی ﻧﻘﺸﻲ تعیین‌کننده در فرآیند ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ دارا ﻫﺴـﺘﻨﺪ از اﻳﻦ رو ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻮﺳﺎزی بافت‌های ﻓﺮﺳﻮده ﺑﺎﻳﺪ از اﻫﺪاف اﺻﻠﻲ ﻧﻮﺳﺎزی و ﺑﻬﺴﺎزی ﺷـﻬﺮ همدان ﺑﺎﺷـﺪ تا در ﺑﺮاﺑﺮ توسعه‌نیافتگی و ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻛﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺤﻘﻖ اﻫـﺪاف ﻧﻮﺳـﺎزی، به عنوان اﺛـﺮ ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻮﺳﺎزی بافت‌های ﻓﺮﺳﻮده ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﻠﻴﻪ تلاش‌ها در اﻳﻦ ﺳﻤﺖ جهت‌گیری و ﻣﻌﻨـﺎدار ﺷـﻮﻧﺪ. لذا این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی به تبیین اهمیت موضوع مشارکت ساکنین در امر بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده پرداخته و بهسازی و نوسازی‌های مشارکتی را در محله جولان شهر همدان  را مورد بررسی قرار می‌دهد. طبق نتایج و یافته‌های تحقیق که با از طریق مشاهده و مصاحبه مستقیم با ساکنان محله به دست آمده است، الگویی مشارکتی در برنامه بهسازی و نوسازی محله جولان شهر همدان ارائه شد. این الگو که متخصصین ، بخش دولتی و مردم، در تمامی مراحل آن حضور دارند، می‌تواند راهگشای طراحان و برنامه‌ریزان شهری در تحقق پروژه‌های نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده بالأخص بافت فرسوده محله جولان باشد و در نهایت ، به راهبردهایی برای اصلاح و بهبود بافت فرسوده‌ی شهری محله جولان شهر همدان منجر شده که در متن مقاله به تفصیل به آن اشاره شده است.